Prirodni gas
i okoliš

Zaštita okoliša i održiva upotreba prirodnog gasa

Šta je prirodni gas?

Prirodni gas je fosilno gorivo nastalo prije više miliona godina iz taloga mikroorganizama u anaerobnoj atmosferi (bez prisustva kisika) i pod visokim pritiscima u dubinama zemlje, iz kojih se dobija bušenjem na velikim dubinama (od 3000 do čak 6000 m).

Tokom prerade iz njega se izdvajaju propan, butan (od kojih se proizvodi ukapljeni naftni gas) i viši ugljikovodici te njegovu osnovu u upotrebnom stanju predstavlja metan (CH4), oko 95%. Metan je neotrovan gas, bez boje, okusa i mirisa, lakši je od zraka i izgara plavim plamenom.

Upotreba prirodnog gasa

Prirodni gas je gorivo koje ima svestranu primjenu – za grijanje, pripremu tople vode i pare, kuhanje, proizvodnju električne energije, klima i rashladne uređaje, industrijske procese, pogon motornih vozila i dr. Efikasnost i emisija koja nastaje pri sagorijevanju prirodnog gasa zavise od njegove primjene. Ovdje je predstavljena pojednostavljena verzija: pri potpunom sagorijevanju, prirodni gas (koji je najvećim dijelom metan) reaguje sa kisikom i nastaju ugljen dioksid, vodena para i toplota.

CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O + toplota

U isto vrijeme, toplota nastala pri procesu sagorijevanja može izazvati reakciju azota i kisika, koji se prirodno nalaze u atmosferi, i tako prouzrokovati nastanak azotnih oksida (NOx) koji su zagađivači zraka. Što je plamen topliji, veći je potencijal nastanka NOx. U slučaju da sagorijevanje nije potpuno, mogu se pojaviti nesagorjeli gas (metan) i produkti nepotpunog sagorijevanja kao što su: ugljen monoksid (CO), hidrogen (H2) i aldehidi. Pri sagorijevanju prirodnog gasa praktično da nema emisije sumpordioksida (SO2) i čvrstih čestica.

Zašto je prirodni gas po okolinu najpovoljnije gorivo?

U nastavku je dat pregled zašto upotreba prirodnog gasa obezbjeđuje manji uticaj na okoliš u poređenju sa čvrstim i tečnim gorivima.

Klimatske promjene

Vjeruje se da povećana koncentracija stakleničkih gasova (GHG) u atmosferi nastala ljudskim aktivnostima doprinosi globalnom zagrijavanju i drugim promjenama naše klime. Ugljen dioksid (CO2) je primarni staklenički gas nastao sagorijevanjem čvrstih, tečnih i gasovitih goriva. Uzimajući u obzir sve faze u punom životnom ciklusu (uključujući emisiju metana pri proizvodnji i transportu), prirodni gas proizvodi manje stakleničkih gasova po jedinici energije od drugih čvrstih i tečnih goriva.

Podaci su zasnovani na jedinici ulazne energije. Ako se u obzir uzme uobičajeni stepen iskorištenja uređaja za sagorijevanje različitih goriva: ugalj – oko 60%, lož ulje – 85%, drvo za ogrijev – 90% i prirodni gas 90%, onda je prednost prirodnog gasa u odnosu na druga goriva još izraženija.

*Prilikom izgaranja drvo emituje CO2, ali se za drvo u principu smatra da je CO2 neutralan izvor energije, smatrajući da drvo dolazi iz održivo upravljanih šuma gdje će rast novog drveća ukloniti CO2 iz atmosfere i balansirati CO2 nastao sagorijevanjem.

Smog i kvalitet zraka

Smog i slab kvalitet zraka su značajan okolinski problemi u mnogim područjima. Primarni sastojak smoga je prizemni ozon koji nastaje reakcijom ugljikovodika i azotnih oksida uz prisustvo sunčeve svjetlosti. Emisija čvrstih čestica i sumpor dioksida dodatno pogoršavaju kvalitet zraka. Smog, emisija čvrstih čestica i sumpor dioksida mogu pogoršati bolesti respiratornih organa i uzrokovati druge štetne efekte po zdravlje, naročito kod djece i starijih osoba. Kako je prikazano u dijagramu, prirodni gas emituje daleko manje količine polutanata po jedinici energije u odnosu na čvrsta i tečna goriva, doprinoseći tako boljem kvalitetu zraka.

Podaci su zasnovani na jedinici ulazne energije. Ako se u obzir uzme uobičajeni stepen iskorištenja uređaja za sagorijevanje različitih goriva: ugalj – oko 60%, lož ulje – 85%, drvo za ogrijev – 90% i prirodni gas 90%, onda je prednost prirodnog gasa u odnosu na druga goriva još izraženija.

Ostale prednosti prirodnog gasa kao energenta

Pored toga što ima manji uticaj na kvalitet zraka od drugih tečnih i čvrstih goriva prirodni gas ima i niz drugih prednosti:

  • Prirodni gas korisniku pruža komfor u svakom godišnjem dobu;
  • Sa prirodnim gasom u kratkom roku se postiže ugodna temperatura u prostoru, a topla voda je uvijek raspoloživa;
  • Prirodni gas se isporučuje kontinuirano, tačno onoliko koliko je potrebno korisniku, tako da ne postoji potreba za skladišnim prostorom kao kod drugih energenata;
  • Prirodni gas se isporučuje bez postupka nabavke, prevoza, utovara i istovara;
  • Sa prirodnim gasom štedi se vrijeme i trud;
  • Prirodni gas je dostupan u svako doba, a upotreba može započeti na pritisak jedne tipke, nema problema vezanih za paljenje i održavanja vatre, nema pepela, čađi i nečistoće oko ložišta itd.

Preuzmite Prirodni gas – Zaštita okoliša i energijska efikasnost.

KJKP “Sarajevogas” d.o.o. Sarajevo Trg Fadile Odžaković Žute 4, 71000 Sarajevo
Telefon: +387 33 445 120
Fax: +387 33 445-525
E-mail: podrskakorisnicima@sarajevogas.ba

Radno vrijeme je svakim radnim danom u terminu od 07:30 do 16:00 sati

Centar za komunalne usluge u ul. Envera Šehovića br. 14, Novo Sarajevo, je otvoren i subotom u terminu od 08:00 do 14:00 sati
Centar za komunalne usluge u ul.Jošanička br.80, Vogošća, je otvoren utorkom i četvrtkom u terminu od 08:00 do 16:00 sati
Centar za komunalne usluge Vogošća u narednom periodu biće zatvoren. O terminima novog radnog vremena bićete blagovremeno obavješteni.
Centar za komunalne usluge u ul. Dobrinjske bolnice br.15, Dobrinja, je otvoren radnim danima u terminu od 07:30 do 16:00 sati
Odluka o ukidanju rada subotom u CZK -Muvekita

Linkovi
Vlada Federacije Bosne i Hercegovine
Vlada Kantona Sarajevo
Ministarstvo komunalne privrede, infrastrukture, prostornog uređenja, građenja i zaštite okoliša
Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije
Federalno ministarstvo okoliša i turizma
Fond za zaštitu okoliša Federacije BiH
Regulatorna komisija za energiju u Federaciji Bosne i Hercegovine
BH – Gas
KJKP Toplane – Sarajevo
IGT – Istraživačko razvojni centar za gasnu tehniku
DVGW – Njemački institut za gas i vodu
Institut za standardizaciju Bosne i Hercegovine
Službeni list BiH
Ured za borbu protiv korupcije i upravljanje kvalitetom